Praktische tips

Op deze pagina staan algemene tips om met de angst van een paard om te gaan. Op de pagina's over de verschillende soorten angst vind je meer tips.

Straffen van angst?

Paard hebben geen besef van goed en kwaad. Het paard heeft een reden om angstig te zijn en hij kan er niets aan doen. Angst wordt veroorzaakt door een verandering in het zenuwsysteem in het lichaam, het paard kan dit niet ineens 'uit' zetten. Het straffen van angst is dan ook geen goed idee. Het paard kan angstig worden voor de mens, maar zal niet begrijpen dat de straf bedoeld is om zijn angst te stoppen.

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet

Paarden zien, horen en ruiken anders dan wij. Indien het paard schrikt van iets wat wij niet zien, horen of ruiken, is dit dus goed mogelijk. In tegenstelling tot ons zicht is het paard in staat bijna 360 graden rond te kijken zonder zijn hoofd te draaien. Het paard kan dus schrikken van iets dat achter hem gebeurt dat wij niet gezien hebben. Het kan dus heel goed zijn dat uw paard wel degelijk iets gezien, gevoeld, gehoord of geroken heeft waarvan het schrikt en u niets heeft waargenomen.

Welzijn heeft invloed op (angst)gedrag

Paarden hebben behoefte om natuurlijk gedrag te kunnen uitvoeren. Hierbij hoort onder ander bij het vrij sociaal contact met soortgenoten, de hele dag kleine beetjes kunnen eten en vrij bewegen. Indien een paard onvoldoende bezigheden heeft kan hij chronisch gestrest raken, deze stress kan zijn gedrag beïnvloeden waardoor zijn reactiedrempel op onverwachte of nieuwe stimulie uit zijn omgeving lager wordt. Een beter welzijn faciliteert normaal gedrag en kan overmatige angst voorkomen of verhelpen.

Aangeleerde angst... Kan dat?

Veel mensen herkennen het wel. Tijdens het rijden in de bak 'schrikt' uw paard telkens op dezelfde plek, de ene dag is het erger dan de ander, maar het blijft erg vervelend. Uw paard heeft datgene waar hij van schrikt inmiddels al 100 keer gezien en toch blijft hij schrikken. De kans is groot dat u per ongeluk de angst bij het paard heeft aangeleerd. Veel mensen klemmen hun benen (anders staat het paard stil) en/of houden hun teugels goed vast (anders rent hij weg) op het moment dat het enge object bij de bak wordt benaderd, als het object is gepasseerd wordt de druk van de kuit en de teugel minder. Door de timing van het weghalen van druk kan het paard juist leren de situatie of het object te blijven vermijden. Heeft u regelmatig problemen thuis, op wedstrijd of tijdens de buitenrit? Een professionele gedragsdeskundige kan u helpen.

Hoe herken je angst

Een van de belangrijkste kenmerken van sterke angst is het knijpen van de staart. Het paard knijpt zijn staart niet aldoor, maar de staart wordt laag gedragen en er zijn regelmatig momenten dat het paard de staart echt tegen zijn lijf drukt. Daarnaast kan je een verhoogde ademhaling zien, zweten, spierspanning en het paard beweegt vaak met snellere en kortere passen. Indien een paard zich onveilig voelt kan hij kiezen om te vluchten, indien dit niet kan (of durft) kan het paard ook agressief worden. Mocht niets helpen is het mogelijk dat het paard zich helemaal afsluit en bevriest. Verwar dit niet met ontspanning, het paard is dan zo angstig dat hij helemaal niets meer doet. Dit principe is bekend als flight-fight-freeze-faint.

Hulp van omstanders

In paardenland is het een bekend fenomeen, zodra uw paard angstig is en niet verder durft, zijn er vaak omstanders die u graag willen helpen. Deze hulp kan prettig zijn, maar pakt niet altijd goed uit. Het angstige paard is niet ongehoorzaam het is gewoon bang. Het kan zijn dat het u niet lukt het paard de trailer in te krijgen of dat uw paard het erf niet af durft omdat het angstig is. Wees dan voorzichtig met het inschakelen van omstanders die onder sterkere druk het paard wel kunnen dwingen tot dat wat hij niet durft. Op de korte termijn lijkt dit vaak een geschikte oplossing. Echter blijkt in de praktijk dat na zo'n onprettige ervaring voor het paard het probleem zich verergert en u uiteindelijk langer bezig bent om het op te lossen.

Jong geleerd is oud gedaan!

Onze paarden moeten in hun leven heel wat leren. Dit leren gaat een stuk sneller en is relatief permanent in de veulentijd. Vraag dus bij de aankoop van uw paard hoe uw paard is opgegroeid. Net als bij honden heeft de socialisatie en habituatie grote invloed op het gedrag uw paard in de toekomst.

Angst voor een niet genoemd probleem?

Enkele voorbeeldsituaties hebben wij uitgelicht onder het tabblad 'probleem'. Er zijn natuurlijk nog veel meer situaties waarin uw paard angstig kan zijn. Denk aan angst voor scheren, kopschuw, angst voor vastzetten, verlatingsangst en nog veel meer.

Heeft uw paard angst voor zaken die niet genoemd zijn? U kunt onder het kopje 'hulp nodig' in contact komen met een deskundige op het gebied van gedrag.